İstanbul Ayak ve Ayak Bileği Tedavi Merkezi
Rumeli Caddesi Villa İş Hanı No:4-6
A Blok Kat:2 Kısım:9 Nişantaşı
Şişli, İstanbul
Diyabetik Ayak Nedir?
Şeker hastalığının vücutta en çok hasar verdiği organlardan birisi de ayaklardır. Şeker hastalığı bu hasarı inanılanın tersine damar hastalığı nedeni ile değil, nöropati ile yapar. Nöropati, sinir liflerinin bozulmasıdır. Sinir liflerinin hasar görmesi sonucu adaleler iyi çalışamaz ve kemikte şekil bozuklukları meydana gelir. Gene nöropati nedeni ile koruyucu ağrı hissi bozulur. Doğal konumları gereği her türlü travmaya açık olan ayaklar bu travmalardan hissizlik nedeni ile korunamaz ve ayaklarda yaralar gelişebilir. Ayakkabı vuruğu bunun için iyi bir örnektir. Düşünün ki ayakkabı ayağınızı vuruyor ancak siz ağrı duymuyorsunuz ve yara da büyüdükçe büyüyor. İstediğiniz kadar pansuman yapın, oksijen tedavisi uygulayın aynı ayakkabıyı giydiğiniz sürece bu yara düzelmeyecektir. Normal bir hissi olan kişi ise ağrısı nedeniyle bu ayakkabıyı çok istese de giyemeyecek ve yara iyileşecektir. Tabii ki şeker hastalığında ayak yaraları her zaman bu kadar basit nedenler ile olmaz. Yanlış bir bilgi:‘Şeker hastasının yarası iyileşmez.’
Her 7-8 Diyabet hastasından birinde diyabetik ayak gelişmektedir. Travma-kaza sonucu olmayan ve ayak-bacak kayıpları ile sonuçlanan ameliyatların yarısından diyabetik ayak sorumludur. Tek başına bu veri bile diyabetik ayağın ciddiyetini göstermeye yetmektedir. Diyabetik ayak önemlidir çünkü diyabet hastalarında ayak yarası olursa bu basit bir yara değildir. İleri evre diyabet hastalığı göstergesidir. Ayakta şekil bozuklukları, özellikle tabanda gelişen kemik çıkıntılar ciddi ülserleşmelere neden olurlar. Diyabetik ayak yaralarının yaklaşık yarısında damar tıkanması olmasına rağmen bu genellikle ihmal edilir. Diyabetik ayak yarası tedavisinde öncelikle diyabet kontrol altına alınır. Diyabetin kontrol altına alınmasının yanı sıra damar tıkanıklığı söz konusu ise öncelikle damar tıkanıklığı giderilir.
Diyabetik ayak bakımı banyosu yapan kişiler diyabetik ayak problemlerini önlemek için ayakları günlük olarak bakması ve temiz tutmak önerilir.
Diyabetik Ayak Sorununu Önlemenin Yolları
Diyabetik ayak problemlerini önlemek diyabet hastası olanlar için esastır. Ayakların sağlıklı tutulması önemlidir ve bir kişinin ayak hijyeni konusunda dikkatli olması gerekir. Doktor kontrolünde aşağıdaki önlemler alınabilir:
- Her gün ayaklarınızı kontrol edin: Günlük ayakları kontrol edin veya herhangi bir değişiklik veya yaralanma olup olmadığını kontrol edilmesini isteyin.
- Günlük olarak ayakları yıkayın: Ayakların temiz tutulması enfeksiyonların önlenmesine yardımcı olur.
- Destek ayakkabısı ve çorap kullanın: Ayakların her zaman çorap ve ayakkabıda korunmasını sağlamak önemlidir. Bir pediatristten deformiteleri önlemek için ayakkabı önerisi alabilirsiniz. Kan akışını kısıtlamak için çoraplar çok sıkı olmamalıdır.
- Ayaklara kan akışını arttırın: Otururken ayaklarınızı yukarı kaldırın, düzenli aralıklarla ayaklarınızı kıpırdatın ve yeterli egzersiz yapın, ayaklara sağlıklı kan akışını sağlayın.
- Tırnaklarınızı dikkatlice kesin: Ayak tırnaklarını düz bir şekilde kesin ve kısa tutun. Yuvarlatılmış tırnaklar içe dönük ayak tırnaklarına neden olabilir ve bu da enfeksiyona neden olabilir.
- Nasır ve bunyonlara özen gösterin: Nasır ve bunyonlara dikkatli etmek gerekir. Enfeksiyon riskini arttırdığı için nasır asla tıraş edilmemelidir.
- Ayakları aşırı sıcaklıktan koruyun: Sıcak ve soğuğa maruz kalmak diyabetik ayaklara zarar verebilir.
- Ayakları düzenli olarak kontrol ettirin: Bir doktor tarafından yapılan düzenli muayeneler, enfeksiyonları, amputasyonları ve ciddi deformasyonları önlemenin anahtarıdır.
- Kontrol kan şekeri: Kontrolsüz kan şekeri, diyabet kaynaklı komplikasyonları olasılığını artırır.
- Sigara içmekten kaçının: Sigara içmek dokulara kan akışını olumsuz yönde etkiler.
Örnek Diyabetik Ayak Vakası
Ayak tabanındaki yaralarda mutlaka ayak kemiklerinde şekil bozukluğu araştırılmalıdır. Bu tip yaralarda başta oksijen tedavisi olmak üzere sıklıkla gereksiz tedaviler uygulanmaktadır. Oysa yara nedeni tabanda deriyi delen bir kemik çıkıntısıdır. Tedavi için öncelikle bu bölgeyi yükten kurtarmak gerekir. Yukarıda aylarca oksijen tedavisi uygulanmasına karşın üzerinde yürümesine izin verildiği için iyileşmeyen bir hastanın alçı sonrası ülserin iyileştiği görülüyor. Ancak bu hasta yürütülürse tekrar yara oluşacağından ayaktaki şekil bozukluğunun giderilmesi gerekmektedir. Şeker hastalığında ayağın aşırı düzleşmesi ile kendini belli eden bu duruma Charcot deformitesi diyoruz.
Aşağıdaki örnekte Charcot ayağı ameliyat öncesi ve sonrası düzeltilmiş hali görülmektedir. Bozuk basış şekli düzeltidikten sonra taban ülseri oluşmaz.
